RİVERS, William Halse (1864-1922)
İngiliz, psikolog ve antropolog. Deneysel psikoloji çalışmalarının yanı sıra akrabalık ilişkileri konusundaki çalışmalarıyla da tanınır.
12 Mart 1864’te Kent ili sınırları içinde Chatham yakınlarındaki Lu ton’da doğdu, 4 Haziran 1922’de Cambridge’de öldü.Tonbridge’deve St.Bartholomew Hastahanesi’nde tıp öğrenimini tamamladıktan sonra fizyolojik psikoloji alanına yöneldi. 1897’de Londra Üniversitesi’nde kurulan ilk deneysel psikoloji laboratuvarının yöneticisi oldu. Aynı yıl Cambridge Üniversitesi’nde ders vermeye başladı, burada da deneysel psikoloji çalışmalarını başlattı. 1898’de Cambridge Üniversitesi’nin düzenlediği ve antropolog A.Cort Haddon’ın yönettiği Yeni Gine ile Avustralya arasında yer alan Torres Boğazı araştırma gezisine katıldı. Bu gezi sonunda antropolojik alan araştırmalarına yöneldi. 1902’den başlayarak Cambridge Üniversitesi’ne bağlı StJohn’sCollege’da öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı. Hindistan ve Melanezya’da çeşitli alan araştırmaları gerçekleştirdi.
I.Dünya Savaşı ’nda İngiliz ordusunda nörolog olarak görev yapan Rivers, son yıllarında antropolojiden çok tıbbi psikoloji çalışmalarına ağırlık verdi. 1915’te Royal Society tarafından kraliyet madalyası ile onurlandırıldı ve uzun süre Kraliyet Antropoloji Enstitüsü ile Folklor Enstitüsü başkanlıklarını sürdürdü.
Torres Boğazı’nda gerçekleştirdiği ilk alan çalışmasında Melanezyalılar’ın duyusal işlevlerine ilişkin testler uyguiadı. Daha sonra aynı testleri bir grup beyaz öğrenci ile de yaptı ve Melanezyalılar’la aralarında duyusal farklılıkların belirgin olmadığını saptadı. Yerlilerin toplumsal örgütlenme ve akrabalık sistemleriyle ilgili araştırmalarını daha sonraki gezilerinde derinleştirerek önemli veriler topladı. Uyguladığı soy sistemi, daha sonraki araştırmacılar tarafından da geniş çapta kullanıldı. En önemli yapıtlarından History of the Nielanesian Society (“Me-lanezya Toplumu Tarihi”) 19l4’te yayımladı.
Güney Hindistan’da Toda toplumunu da araştıran Ri-vers’ın bu toplumun törensel düzenlenişini ayrıntılarıyla verdiği The Todas (“Todaiar”), antropoloji ve etnoloji bilim dallarının klasiklerinden biri oldu. Daha sonra akrabalık sistemlerinin anlamı ve terminolojisi konusundaki çalışmalara ağırlık verdi. Lewis Henry Morgan’ ın görüşlerini büyük ölçüde destekleyen sonuçlara ulaştı. Akrabalık sistemlerinin genel olarak toplumsal örgütlenmeye ve özel olarak da evlilik biçimine bağlı olduğunu savundu. Ardıllık, miras, soy zinciri gibi kavramları ayrı ayrı ele aldı, ancak bunların hemen hemen her toplumda görülen karmaşık ilişkilerini tam olarak çözümlemedi.
Rivers, yayılmacı (diffusionist) görüşleri benimseyerek, az sayıda göçmenin, uygun koşullar altında büyük kültürel dönüşümlere yol açabileceği yolundaki varsayımları desteklemiş, ancak bunun tarihsel kanıtlarını gösterememiştir. Aile veakrabalık ilişkileriyleilgili varsayımları da daha sonraki araştırmalarla büyük ölçüde değişime uğramıştır.
• YAPITLAR (başlıca) The Todas, 1906, (“Todaiar”); History of Nielanesian Society, 2 cilt, 1914, (“Melanezya Toplumu Tarihi’’); Instinct and the Unconscious, 1920, (“İçgüdü ve Bi-linçdışı”)\Conflict and Dream. (ö.s.), 1923,(“Çatışma ve Rüya”); Psychology and Politics and Other Essays, (ö.s.), G.E.Smith (yay), 1923, (“Psikoloji, Politika ve Diğer Yazılar”); Psychology and Ethnology, (ö.s.), G.E.Smith (yay), 1926. (“Psikoloji ve Etnoloji”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi